U proteklih godinu dana od 6.545 odbornika koliko ih sedi u 170 skupština opština i gradova u Srbiji, bez Kosova i Metohije, njih 176 je promenilo stranku nakon verifikacije mandata, pokazuju podaci Crtine inicijative “Ko je na vlasti?”.
Među ovih 176 su i 104 odbornika Srpskog patriotskog saveza Aleksandra Šapića (SPAS) koji se u maju 2021. godine ujedinio sa Srpskom naprednom strankom. Tako je od 21. juna 2020. godine kad su održani lokalni izbori oko 2,5 odsto odbornika “preletelo” u drugu stranku.
Trend promene stranaka i to pre svega prelaska u vladajuće stranke nakon izbora, u srpskoj politici postoji već dugo, a izuzetno je bio izražen u prethodnim sazivima lokalnih parlamenata.
Od 2016. do 2020. više od 10 odsto odbornika promenilo je stranku. Iako bi na prvi pogled poređenje procenata za ova dva perioda moglo da navede na zaključak kako je u Srbiji sve manje preletača, moraju se uzeti u obzir dve stvari:
- Dužina perioda – jer je sada za godinu dana stranke promenilo oko 2,5 odsto odbornika u odnosu na period od četiri godine kad je to učinilo 10 odsto;
- Većina opozicionih stranaka bojkotovala je poslednje, kako parlamentarne tako i lokalne izbore.
Najviše preletača od juna 2020. bilo je u opštini Bela Crkva gde je stranke promenilo 11 odbornika. U Kragujevcu je bilo devet “preletača”, a u Svilajncu šest. U Vlasotincu je pet odbornika promenilo stranke, a u Opovu i Pančevu po četvoro. U Kovinu, Plandištu, Topoli i Sremskim Karlovcima po troje.
Od ukupnog broja odbornika u Srbiji, čak 65 odsto su odbornici koalicije oko Srpske napredne stranke. Koalicija oko Socijalističke partije Srbije ima 11,55 odsto, a zatim slede Savez vojvođanskih Mađara (2,72%), SPAS sa 2,09% (pre ujedinjenja sa SNS), Srpska radikalna stranka (1,06%), POKS (1,02%), DSS sa koalicionim partnerima (0,91%) i Vojvođanski front koji ima 0,68 odsto od ukupnog broja odbornika.
Preletači rekorderi sada bez mandata
U sazivima skupština opština i gradova u periodu od 2016. do 2020. godine ukupno je 706 odbornika promenilo stranačku pripadnost, njih 593 je “preletelo” u drugu stranku, a njih 110 su nakon izlaska iz stranke nastavili da deluju samostalno kao nezavisni odbornici.
U tom periodu izdvaja se pet imena koji su promenili više stranaka:
- Nada Kostić, Beograd: Dosta je bilo – nezavisna odbornica – Grupa građana „Čuvari Starog grada” – Pokret za obnovu kraljevine Srbije – Demokratska stranka;
- Dubravka Minić, Pančevo: Demokratska stranka – nezavisna odbornica – Narodna stranka – Srpska napredna stranka;
- Jelena Đorđević, Niš: Dveri – Jedinstvena Srbija – nezavisna odbornica – Zavetnici;
- Marko Jančić, Šabac: Demokratska stranka – nezavisni odbornik – Socijalistička partija Srbije – Srpska napredna stranka;
- Tamara Bastaja, Šabac: Zajedno za Srbiju – nezavisna odbornica – Socijalistička partija Srbije – odbornička grupa „Siguran korak”.
Niko od njih više nije odbornik.